Chăm sóc mẹ và bé sau sinh là một công việ đòi hỏi sự cẩn trọng và kiến thức đúng đắn để đảm bảo cả hai mẹ con đều khỏe mạnh. Dù là sinh thường hay sinh mổ, quá trình hồi phục và chăm sóc bé sơ sinh đều cần sự quan tâm đặc biệt. Cùng Matilia tìm hiểu cách chăm sóc mẹ và bé sau sinh đúng cách và an toàn dưới đây nhé.
Cách chăm sóc mẹ sau sinh, chưa xuất viện
Ngày đầu tiên sau sinh
Trong ngày đầu tiên, mẹ cần được nghỉ ngơi tuyệt đối tại giường vì cơ thể còn rất yếu. Việc chăm sóc mẹ trong giai đoạn này được thực hiện chặt chẽ bởi bác sĩ và nữ hộ sinh.
Gia đình có thể thăm nom, giúp đỡ mẹ ăn uống, theo dõi sản dịch và tình trạng sức khỏe tổng quát. Đồng thời, hãy hỗ trợ mẹ cho bé bú ngay từ những giờ đầu tiên để thiết lập sự gắn kết và kích thích sữa về.
Ngày thứ hai và các ngày tiếp theo
Khi mẹ đã khỏe hơn và có thể đi lại, mẹ nên tắm toàn thân bằng vòi hoa sen với nước ấm. Lưu ý tắm nhanh và sấy khô tóc ngay sau khi gội để tránh bị cảm lạnh. Chế độ dinh dưỡng lúc này cần được chú trọng, đặc biệt là việc bổ sung đầy đủ chất đạm và canxi để giúp mẹ nhanh chóng hồi phục sức khỏe. Ngoài thuốc theo chỉ định của bác sĩ, mẹ cần duy trì uống các loại thuốc bổ sung vitamin, muối khoáng như sắt, canxi, kẽm, v.v.
Cách chăm sóc mẹ sau sinh tại nhà (sinh mổ và sinh thường)
Uống thuốc theo chỉ định
Sau khi về nhà, bác sĩ thường sẽ kê đơn thuốc kháng sinh và thuốc giảm đau để giúp mẹ giảm bớt khó chịu ở vết khâu tầng sinh môn (đối với sinh thường) hoặc vết mổ (đối với sinh mổ). Mẹ cũng sẽ được kê thuốc sắt và canxi để hỗ trợ tái tạo hồng cầu, cầm máu tốt và bù đắp lượng máu đã mất trong quá trình sinh và ra sản dịch.
Chế độ ăn uống khoa học
Dinh dưỡng là yếu tố cực kỳ quan trọng trong giai đoạn hậu sản. Mẹ cần ăn nhiều đạm động vật như thịt, cá, trứng, sữa để bổ sung dưỡng chất cho cơ thể. Nên ăn thức ăn nấu chín, tránh ăn đồ sống hoặc lạnh. Mẹ có thể chia thành 3 bữa chính và 3 bữa phụ xen kẽ để đảm bảo đủ năng lượng. Đặc biệt, hãy chú trọng các loại thực phẩm giúp tăng tiết sữa và dễ tiêu hóa để tránh táo bón.
Chăm sóc khi cho con bú
Việc cho con bú nên được duy trì ngay sau sinh và hoàn toàn bằng sữa mẹ 24/24 giờ. Khi cho bé bú, cơ thể mẹ sẽ tiết ra chất Oxytocin nội sinh, giúp tử cung co hồi tốt, từ đó giảm lượng máu mất trong giai đoạn hậu sản. Việc bé được bú những giọt sữa non đầu tiên là vô cùng quan trọng, vì sữa non chứa nhiều dưỡng chất và kháng thể cần thiết cho sự phát triển của bé.
Nghỉ ngơi đầy đủ
Để nhanh chóng hồi phục sức khỏe sau quá trình vượt cạn, mẹ cần được nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc, trung bình 7-8 tiếng mỗi ngày. Bố và các thành viên trong gia đình cần hỗ trợ mẹ trong việc chăm sóc bé để mẹ có thời gian nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc.
Vệ sinh thân thể sạch sẽ
Vệ sinh cá nhân là việc làm thiết yếu trong thời kỳ hậu sản để tránh nhiễm trùng. Mẹ nên vệ sinh vùng kín 2 lần mỗi ngày (sáng và chiều). Hãy sử dụng băng vệ sinh liên tục trong tuần đầu sau sinh để thấm hút sản dịch. Mẹ cũng nên tắm hàng ngày với nước ấm hoặc nước lá thảo dược để giữ da sạch sẽ, lỗ chân lông thông thoáng và phòng tránh nhiễm trùng da.
Lưu ý quan trọng: Hiện nay, vẫn còn nhiều quan niệm sai lầm về việc chăm sóc phụ nữ sau sinh như không được tắm, nằm than, ăn mặn hoặc ăn thịt kho khô nhiều tiêu. Những quan niệm này đều không đúng khoa học:
- Không tắm có thể dẫn đến nhiễm trùng da.
- Nằm than gây bỏng, khó thở do hít phải CO2.
- Ăn mặn và ăn khô dễ gây táo bón và giảm tiết sữa. Hãy luôn ưu tiên các phương pháp chăm sóc khoa học để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho cả mẹ và bé.
Cách chăm sóc trẻ sơ sinh trước khi ra viện
24 giờ đầu tiên sau sinh
Nếu sức khỏe của mẹ và bé ổn định, nên thực hiện da kề da giữa mẹ và bé để tăng cường tình mẫu tử và giúp bé thích nghi tốt hơn với môi trường bên ngoài. Đối với trẻ sinh non, việc chăm sóc cần cẩn thận hơn.
Trong ngày đầu tiên, bé sẽ không được tắm vì đã được nữ hộ sinh làm sạch. Nếu rốn bé bình thường, không sưng tấy, mẹ có thể vệ sinh nhẹ nhàng bằng cách dùng khăn xô sạch thấm nước muối sinh lý hoặc nước đun sôi để nguội lau xung quanh rốn. Trong ngày này, do mẹ còn yếu, mọi công việc chăm sóc bé sẽ cần sự hỗ trợ của người thân. Mẹ cần được theo dõi sát sao về huyết áp, mạch và sản dịch.
Ngày thứ 2 sau sinh
Sang ngày thứ 2, bé có thể mở mắt nhìn xung quanh (trong khoảng cách 15-25 cm) và bắt đầu có xu hướng quấy khóc đòi bú mẹ. Mẹ nên cho bé bú cứ khoảng 2 giờ một lần và đảm bảo bé bú đúng tư thế để tránh sặc sữa. Dạ dày của bé còn nhỏ, nên chỉ cần cho bú theo nhu cầu. Ngoài ra, hãy chú ý thay tã thường xuyên vì tã ướt cũng khiến bé khó chịu.
Ngày thứ 3 sau sinh
Lúc này, bé sẽ có những biểu hiện rõ ràng hơn khi đói như dúi đầu vào ngực mẹ, khóc. Việc gần gũi với mẹ giúp bé vui vẻ hơn và có thể nhận ra mẹ qua giọng nói từ những tháng còn trong bụng mẹ.
Nhu cầu đi tiêu, đi tiểu của bé sẽ tăng lên, phân su đã hết và thay bằng phân nhớt vàng. Bố mẹ cần thay khoảng 4 chiếc tã mỗi ngày cho bé. Việc tắm rửa cũng giúp bé thư giãn và thoải mái. Mẹ có thể massage cho bé trước khi tắm để giúp bé ngủ ngon hơn.
Ngày thứ 4 và thứ 5 sau sinh
Trong giai đoạn này, động tác bú mẹ của bé đã thuần thục và mạnh mẽ hơn, bé bú được nhiều sữa hơn. Để tăng tiết sữa, mẹ nên cho bé bú đều cả hai bên vú, mỗi cữ bú khoảng 30 phút.
Khi bé bú nhiều, nhu cầu vệ sinh cũng tăng, nên mẹ cần thay tã cho bé thường xuyên, khoảng 2 tiếng/lần. Phân của bé lúc này thường có màu vàng hoa cà hoa cải lẫn nhớt, vì vậy cần dùng nước sạch để vệ sinh cho bé, tránh viêm nhiễm. Mẹ cũng nên tắm cho bé hàng ngày vào thời điểm ấm áp nhất trong ngày.
Ngày thứ 6 và thứ 7 sau sinh
Sang ngày thứ 6 và thứ 7, lượng sữa cho bé bú mỗi lần có thể tăng lên 60-90 ml. Giấc ngủ của bé có thể bị đảo lộn, có khi bé ngủ ngày cày đêm, vì vậy mẹ cần chuẩn bị tâm lý thích nghi.
Khi bé quấy khóc, bố mẹ nên bế và vỗ về con thay vì sợ bé “bén hơi” hay không chịu xa mẹ. Trẻ còn quá nhỏ và dễ sợ hãi với môi trường bên ngoài, nên rất cần sự ở bên của bố mẹ. Ở thời điểm này, bé vẫn đi tiêu đều đặn mỗi ngày. Tuy nhiên, nếu thấy phân bé cứng và 2-3 ngày mới đi một lần, mẹ nên xem xét lại khẩu phần dinh dưỡng của mình và điều chỉnh cho phù hợp.
Vào ngày thứ 7 sau sinh, rốn của bé bắt đầu khô dần. Mẹ nên duy trì vệ sinh rốn bằng nước muối sinh lý hàng ngày. Một số bé có thể rụng rốn trong tuần đầu tiên, nhưng cũng có bé kéo dài đến 15 ngày. Nếu rốn của bé sang ngày thứ 7 vẫn chưa khô, sưng tấy hoặc rỉ nước, cần đưa bé đến cơ sở y tế để được khám và xử lý kịp thời, vì có thể rốn đã bị nhiễm trùng.
Cách chăm sóc trẻ sơ sinh sau khi xuất viện về nhà
hi em bé chào đời và được đưa về nhà từ bệnh viện, việc chăm sóc có thể trở nên thách thức hơn bởi mẹ sẽ không còn sự hỗ trợ trực tiếp từ đội ngũ y bác sĩ. Tuy nhiên, với những bí quyết sau, việc chăm sóc trẻ sơ sinh tại nhà sẽ trở nên đơn giản và nhẹ nhàng hơn rất nhiều.
Kiên trì và nhẫn nại
Yếu tố quan trọng nhất trong việc chăm sóc trẻ sơ sinh là sự kiên trì và nhẫn nại. Trong những tuần đầu đời, bé chủ yếu chỉ ăn, ngủ và đi vệ sinh. Bé có thể quấy khóc thường xuyên, khiến mẹ cảm thấy mệt mỏi và đôi khi nản lòng. Tuy nhiên, đây là giai đoạn cực kỳ quan trọng cho sự phát triển của bé. Việc mẹ kiên trì và nhẫn nại không chỉ giúp bé cảm nhận được tình yêu thương, thắt chặt tình cảm mẹ con, mà còn giúp mẹ sớm nhận biết các dấu hiệu bất thường để kịp thời điều trị, tránh những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe của bé.
Mẹ không nên so sánh con mình với những bé khác hay quá nóng vội về tốc độ phát triển của trẻ, vì mỗi bé có một tốc độ phát triển riêng. Nếu mẹ quá lo lắng về sự phát triển chậm hơn bình thường của bé, hãy đưa bé đi khám bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn chính xác.
Tắm cho bé đúng cách
Tắm cho trẻ sơ sinh không chỉ giúp bé loại bỏ bụi bẩn mà còn hỗ trợ sự phát triển của hệ hô hấp, tuần hoàn, tiêu hóa và thúc đẩy lưu thông máu. Tuy nhiên, quá trình tắm cần được thực hiện đúng cách và đúng quy trình.
Đối với trẻ sơ sinh, mẹ không nhất thiết phải tắm bé hằng ngày. Thời gian tắm nên ngắn gọn, thường chỉ khoảng 5 phút. Việc tắm đúng cách sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và sự thoải mái của bé.
Đảm bảo bé ăn đủ no
Các chuyên gia khuyến nghị nuôi dưỡng trẻ sơ sinh hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu vì đây là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo cho sự phát triển của bé. Lượng sữa cần thiết sẽ khác nhau tùy vào từng giai đoạn và nhu cầu của mỗi bé. Trung bình, bé cần được bú sau mỗi 2 đến 3 giờ, mỗi lần bú kéo dài khoảng 10 đến 15 phút mỗi bên vú.
Khi bé đói hoặc chưa no, bé sẽ có những biểu hiện như khóc, mút ngón tay, chép miệng liên tục, hoặc thường xuyên ngọ nguậy. Đôi khi, mẹ cần đánh thức bé một vài lần để đảm bảo bé nhận đủ dinh dưỡng. Đặc biệt, hãy chú ý đến các dấu hiệu khi bé đã no và các dấu hiệu bé đói để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng phù hợp. Nếu bé thường xuyên phải được đánh thức để ăn hoặc có biểu hiện chán ăn, dễ nôn trớ, mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để được kiểm tra.
Cho bé ngủ đủ giấc
Trẻ sơ sinh thường cần khoảng 12 tuần và sự hỗ trợ từ mẹ để xây dựng thói quen ngủ hợp lý. Trong giai đoạn đầu, bé sẽ chưa có lịch trình ngủ đều đặn. Điều này là do bé cần thời gian để thích nghi với môi trường bên ngoài và tập trung phát triển các cơ quan trong cơ thể. Giấc ngủ của bé sẽ bị chia nhỏ, và bé cần được cho ăn sau khoảng 2 đến 3 giờ đối với trẻ bú mẹ, hoặc 3 đến 4 giờ đối với trẻ bú sữa công thức.
Các giấc ngủ ban ngày của bé sẽ giảm dần khi bé lớn lên, đặc biệt là trong khoảng tháng thứ 3 đến tháng thứ 6. Các giấc ngủ ban đêm có thể kéo dài từ 6 đến 8 giờ khi bé được 3 tháng tuổi. Tuy nhiên, chu kỳ giấc ngủ của mỗi bé có thể khác nhau, mẹ không cần quá lo lắng nếu bé vẫn khỏe mạnh và tăng cân đều đặn.
Tập cho bé nằm sấp
Để kích thích khả năng vận động của bé, mẹ nên cho bé tập nằm sấp dưới sự giám sát và dần kéo dài thời gian này. Ban đầu, mẹ có thể bắt đầu cho bé nằm sấp vài giây, sau đó tăng dần lên vài phút, rồi 15-20 phút mỗi lần. Trong những buổi tập đầu, mẹ có thể đỡ phần đầu cho bé, nhưng dần dần, bé sẽ tự tập nâng đầu lên.
Khi bé quấy khóc
Thực tế, khóc là phương tiện để bé thông báo nhu cầu và cảm xúc của mình trong những ngày đầu. Khi trẻ khóc, mẹ có thể thử một số biện pháp sau để dỗ dành bé:
- Kiểm tra xem bé có đói không.
- Kiểm tra tã xem có bị ướt hoặc bẩn không.
- Kiểm tra nhiệt độ phòng xem bé có bị nóng hoặc lạnh không.
- Bế bé lên và vỗ về nhẹ nhàng.
- Hát ru hoặc bật nhạc nhẹ nhàng cho bé.
- Kiểm tra xem bé có khó chịu ở đâu không (ví dụ: đầy hơi, quần áo chật).
Việc hiểu và đáp ứng kịp thời các tín hiệu của bé sẽ giúp mẹ và bé gắn kết hơn, đồng thời giúp bé cảm thấy an toàn và được yêu thương.
Sữa sau sinh Matilia Allaitement – Sức khỏe cho mẹ, dinh dưỡng cho bé
Sữa sau sinh Matilia Allaitement được đặc chế để cung cấp nguồn dinh dưỡng tối ưu, giúp hỗ trợ sức khỏe và sự phục hồi của người mẹ trong giai đoạn hậu sản, đồng thời đảm bảo nguồn sữa mẹ dồi dào và chất lượng cho sự phát triển toàn diện của bé.
Matilia Allaitement là thức uống dinh dưỡng tiện lợi, được thiết kế để bù đắp những dưỡng chất cần thiết mà cơ thể người mẹ đã mất đi trong quá trình sinh nở và đang tiêu hao khi sản xuất sữa. Sản phẩm này cung cấp các vitamin và khoáng chất quan trọng, giúp tăng cường năng lượng, giảm mệt mỏi, và hỗ trợ quá trình hồi phục sức khỏe tổng thể của mẹ.
Đặc biệt, Matilia Allaitement giúp cơ thể mẹ nhanh chóng lấy lại sức lực để chăm sóc bé yêu một cách tốt nhất, đồng thời duy trì sự cân bằng dinh dưỡng, hỗ trợ hệ miễn dịch của mẹ trong giai thời kỳ nhạy cảm này.
Với công thức đặc biệt, Matilia Allaitement tác động trực tiếp đến khả năng sản xuất sữa mẹ. Sản phẩm giúp kích thích tuyến sữa hoạt động hiệu quả hơn, đảm bảo nguồn sữa mẹ về nhanh chóng và dồi dào, đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của trẻ sơ sinh. Không chỉ về lượng, Matilia Allaitement còn góp phần nâng cao chất lượng sữa mẹ, làm cho sữa mẹ trở nên phong phú hơn về vitamin, khoáng chất và các yếu tố vi lượng cần thiết.
Điều này vô cùng quan trọng đối với sự phát triển khỏe mạnh của bé, đặc biệt là hệ miễn dịch và sự tăng trưởng toàn diện trong những tháng đầu đời. Sữa mẹ giàu dinh dưỡng giúp bé hấp thu tốt hơn, phát triển chiều cao, cân nặng và trí não một cách tối ưu.
